تغذیه در همودیالیز
- توسط مهران زمانی علویجه
- جمعه 5 آبان 1402
تغذیه ی همودیالیز یا تغذیه در همودیالیز :
این روش، یک روش تامین تغذیه برای افرادی است که به دلیل اختلالات کلیوی نیاز به دیالیز دارند. در همودیالیز، خون بیمار از بدن خارج شده، بعد آن از طریق دستگاه همودیالیز تصفیه شده و در نهایت به بیمار باز می‌گردد. در طول این فرآیند، تغذیه نیز باید به صورت علمی در نظر گرفته شود تا نیازهای غذایی بیمار را تامین کند.
در همودیالیز، تغذیه به دو صورت انجام می‌شود:
1. تغذیه شفاف :
در این روش، تغذیه مستقیماً از طریق خون و تحت نظارت پزشک و تیم مراقبتی انجام می‌شود. مواد غذایی و مکمل‌های مورد نیاز برای بیمار، به خون اضافه شده و در طول مدت جریان خون از طریق دستگاه همودیالیز به بیمار وارد می‌شود.
2. تغذیه از طریق معده :
در برخی موارد، بیمارانی که به همودیالیز نیاز دارند، تغذیه از طریق خون را تحمل نمی‌کنند. در این صورت، تغذیه از طریق معده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش، شامل مصرف مایعات و مواد غذایی، البته از طریق دهان بیمار است. اما برای کاهش بار کلیوی، برخی از مایعات و مواد غذایی ممکن است محدود شوند.
در هر دو روش تغذیه همودیالیز، تیم درمانی متشکل از پزشک، دایتیشنیست (متخصص تغذیه) و پرستاران مراقبتی بکار گرفته می‌شوند تا تغذیه مناسب و کاملی را برای بیماران لحاظ کنند. این تیم بر اساس نیازهای غذایی هر بیمار، برنامه‌ای را طراحی می‌کند که شامل مواد غذایی متنوع و البته متوازن است.
در تغذیه همودیالیز، تیم درمانی تلاش می‌کند تا نیازهای غذایی بیماران را پاسخ دهد و همچنین با محدودیت‌هایی که به دلیل فرآیند همودیالیز وجود دارد، سازگاری مناسبی را فراهم سازد.
در ادامه، به برخی اصول و ملاحظات مربوط به تغذیه همودیالیز اشاره می‌کنیم:
1. تنظیم کالری و پروتئین :
بیماران همودیالیزی نیاز به مقدار بیشتری کالری و پروتئین دارند تا نیازهای بدن خود را برطرف کنند. این مقادیر باید توسط دایتیشنیست(مشاور تغذیه) حاذق یا پزشک مجرب، تعیین شده و با توجه به وضعیت بالینی بیمار تنظیم و از سوی بیمار، مصرف شوند.
2. مدیریت مایعات :
در همودیالیز، مدیریت مایعات بسیار حائز اهمیت است. بیماران باید توجه داشته باشند که مصرف مایعات بیش از حد، می‌تواند منجر به بار زیاد کلیوی شود. بنابراین، مقدار و نوع مایعات مصرفی باید توسط تیم درمانی کنترل شود.
3. مواد غذایی با کمترین میزان فسفر :
بیماران همودیالیزی معمولاً مشکل در تنظیم فسفر خون دارند. بنابراین، مصرف مواد غذایی حاوی فسفر بالا باید محدود شود. این شامل مواد غذاییی مانند لبنیات، گوشت قرمز، ماهی، آجیل، شکلات و نوشیدنی‌های گازدار است.
4. کنترل سدیم و پتاسیم :
مصرف مواد غذایی حاوی سدیم و پتاسیم نیز باید کنترل شود. از نمونه ی مواد غذایی که حاوی سدیم بالا هستند می توانیم نمک، غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های گازدار را نام ببریم. همچنین، از نمونه ی مواد غذایی حاوی پتاسیم بالا؛ به موز، نارگیل، خرما، لوبیا و سیب می توان اشاره کرد.
5. مکمل‌های ویتامینی و معدنی :
برخی از بیماران همودیالیزی، نیاز به مکمل‌های ویتامینی و معدنی مثل ویتامین D، ویتامین B12، آهن و کلسیم دارند. این مکمل‌ها بر اساس نیازهای بیمار توسط تیم درمانی تجویز می‌شوند.
توصیه می‌شود که بیماران همودیالیزی با تیم درمانی خود مشورت کنند تا برنامه تغذیه مناسبی برای خود در اختیار داشته باشند. تیم درمانی شامل پزشک، دیتیشنیست و سایر اعضای تیم مراقبتی است که می‌توانند نیازهای غذایی خاص هر بیمار را بررسی و برنامه‌ای را برای تغذیه همودیالیزی آنها تهیه کنند. همچنین، نباید نادیده گرفت که مراقبت و پیگیری دقیق از سوی تیم درمانی، می‌تواند به کاهش عوارض ناشی از نارسایی تغذیه در بیماران همودیالیزی کمک کند.
مهم است که بیماران همودیالیزی رژیم غذایی خود را با دقت رعایت کنند و همواره با تیم درمانی خود در ارتباط باشند تا بهترین نتیجه را در تغذیه و مراقبت از سلامتی خود بدست آورند.