نقش مواد غذایی و تغذیه بر سلامت جنین
- توسط مهران زمانی علویجه
- جمعه 31 فروردین 1403
تأثیر مواد غذایی و تغذیه بر جنین بر همگان، ثابت شده است و تا بدانجاست که می‌تواند تأثیرات بزرگی بر سلامت جنین داشته باشد. برخی از مواردی که باید برای سلامت زن باردار در نظر گرفته شوند عبارتند از:
مصرف مواد غذایی سالم:
مصرف مواد غذایی سالم و تنوع آنها می‌تواند به رشد و توسعه سالم جنین کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات، محصولات لبنی و منابع پروتئینی مانند گوشت و ماهی از اقلامی بوده که برای جنین بسیار مهم اند.
مصرف مکمل‌های ویتامینی:
ویتامین‌ها از اهمیت بسیاری برای رشد و تکامل جنین برخوردارند. مادران باید مطمئن شوند که ویتامین‌های مورد نیاز برای جنین خود را دریافت می دارند، به خصوص اگر رژیم غذایی آنها کافی نباشد.
اجتناب از مصرف مواد مضر:
مصرف مواد مضر مثل الکل، دخانیات و مواد مخدر در دوره بارداری می‌تواند تأثیرات منفی و جبران ناپذیری بر جنین داشته باشد که به جد، باید از آنها اجتناب شود.
مصرف مواد غذایی با کافئین بالا: مصرف مقادیر بالای کافئین ممکن است مشکلاتی جدی برای جنین ایجاد کند. بنابراین، مصرف کافئین در حد محدود، توصیه می‌شود.
بر کسی پوشیده نیست که تغذیه صحیح و متعادل، حائز اهمیت بسیاری برای سلامت جنین در دوران بارداری است. هر چند مکمل‌های تغذیه می‌توانند در برخی موارد مفید باشند، اما قبل از استفاده از هر گونه مکمل تغذیه برای سلامت جنین، بهتر است که زن باردار با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت صورت گیرد، زیرا نیازها و شرایط هر زن باردار ممکن است با دیگری، متفاوت باشد.
در ادامه مبحث، برخی از مکمل‌های تغذیه معمول در دوران بارداری را بررسی خواهیم کرد:
1. اسید فولیک:
مصرف مکمل اسید فولیک پیش از بارداری و در طول سه ماهه اول بارداری به عنوان راهکار اصلی پیشگیری از بیماری‌های نقص در تکامل لوله نخاعی(عصبی) در جنین توصیه می‌شود.
2. آهن:
در دوران بارداری، زن باردار، نیاز به مقدار بیشتری آهن وجود دارد.
3. کلسیم:
۴. کلسیم برای ساخت استخوان‌های جنین لازم است. لذا، در صورتی که مقدار کلسیم مورد نیاز از طریق رژیم غذایی تامین نشود، مصرف مکمل کلسیم ممکن است توصیه شود.
4. ویتامین D:
ویتامین D به صورت طبیعی از طریق آفتاب دریافت می‌شود. با این حال، در مواردی که دریافت ویتامین D از طریق آفتاب کافی نیست، ممکن است مصرف مکمل ویتامین D توصیه شود.
5. امگا-3:
چربی‌های امگا-3 برای تکامل سیستم عصبی جنین، مهم هستند.
اشاره کردیم که در دوران بارداری، مصرف مواد غذایی سالم و متوازن برای رشد و تکامل جنین، بسیار مهم است. در متن زیر، برخی از مواد غذایی موثر بر جنین را بررسی می‌کنیم:
1. میوه‌ها و سبزیجات:
میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ مختلف، مانند پرتقال، توت، خرما، سبزی‌های تاریخچه‌ای و برگی، برای تامین ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت جنین، بسیار مفید و پیشنهاد می شوند.
2. منابع پروتئینی:
منابع سالم پروتئینی مانند ماهی، گوشت سفید(مانند مرغ و بوقلمون)، حبوبات(نظیر لوبیا، نخود و عدس) و محصولات لبنی، نیازهای پروتئینی جنین را تامین می‌کنند.
3. محصولات غنی از کلسیم:
مصرف محصولات لبنی غنی از کلسیم مانند شیر، پنیر، دوغ و ماست برای ساخت استخوان‌ها و دندان‌های جنین بسیار مهم است.
4. دانه‌ها و غلات:
مصرف منابع سالم همچون دانه‌ها و غلات، برای نمونه برنج قهوه‌ای، نان کامل، نخود فرنگی و آرد گندم کامل به عنوان منابع اصلی غذایی و منابع حاوی فیبر و مواد معدنی مفید برای جنین، موکدا توصیه می شوند.
5. چربی‌های سالم:
چربی‌های غیر اشباع با یک بند دوگانه و اشباع نشده سالم دیگر مانند روغن زیتون، روغن کانولا و ماهی‌های چرب دریایی مانند سالمون و ماهی آزاد، بسیار مغذی هستند و برای توسعه سیستم عصبی جنین مهم هستند
در طول دوران بارداری، برخی از مواد غذایی را بهتر است زن باردار با احتیاط مصرف کند یا حتی، از مصرف آنها کاملاً اجتناب کند. در ادامه، برخی از مواد غذایی را که بهتر است در دوران بارداری محدود مصرف شوند یا از مصرف آنها اجتناب شود، بررسی می‌کنیم:
1. ماهی های آلوده به جیوه:
مصرف ماهی‌هایی که به جیوه آلوده هستند مانند ماهی‌های بزرگ(تون ماهی و ماهی آبی) به دلیل محتوای بالای جیوه، بهتر است محدود شود. می‌توانید به جای آنها ماهی‌هایی مانند ماهی سردآبی و ماهی ماکرل را مصرف کنید.
2. محصولات لبنی غیرپاستوریزه:
بهتر است محصولات لبنی غیرپاستوریزه مانند شیر تازه و محصولات لبنی تازه نخورید، زیرا ممکن است با باکتری‌هایی مانند لیستریا آلوده باشند. می‌توانید به عنوان پیشنهاد قابل اجرا و البته مطمئن، محصولات لبنی پاستوریزه و معتبر را مصرف کنید.
3. گوشت نیمه پخته یا خام:
از مصرف گوشت نیمه پخته یا خام مانند استیک تارتار و سوشی به دلیل خطر ابتلا به عفونت با باکتری‌های سالمونلا و اشریشیاکلی بهتر است اجتناب شود. توجه کنید که زنان باردار، باید گوشت‌ها را به طور کامل بپزد تا به عفونت مبتلا نشود.
4. مواد غذایی غیرفرآیند شده و بدون اصلاح ژنتیکی:
زنان بارداراز مصرف مواد غذایی مانند سالمون خام، تخم مرغ خام و ماهی خام به دلیل خطر ابتلا به عفونت با باکتری‌های مختلف بهتر است اکیدا باید اجتناب شود.